EDEN LAKE
Σκηνοθεσία: Τζέιμς Γουότκινς
Παίζουν: Κέλυ Ράιλι, Μάικλ Φασμπέντερ, Τζακ Ο’ Κόνελ
Βρετανία, 2008. Διάρκεια: 91΄
Πριν μερικές εβδομάδες, παρουσιάζοντας από τη στήλη αυτή το εξαιρετικό γαλλικό σπλάτερ «Μάρτυρες», γράφαμε για την κραυγαλέα απουσία της κοινωνίας από την ταινία και την παραπομπή κάθε βιώματος πόνου στο πεδίο της μεταφυσικής. Στρεφόμαστε σήμερα σε ένα θρίλερ που καταφέρνει να τρομάξει ακολουθώντας μια ακριβώς αντίστροφη διαδρομή: Εντοπίζει ολόκληρο τον τρόμο και τον πόνο καθαρά μέσα στο πλαίσιο των κοινωνικών σχέσεων. Η «Συμμορία της λίμνης» ξεκινά σαν μια κλασική ταινία τρόμου του τύπου «κάμπινγκ-στη-φύση-μετατρέπεται-σε εφιάλτη», εκμεταλλεύεται επιτυχώς όλα τα κλισέ του είδους προκειμένου να εγκαθιδρύσει ένα έντονο κλίμα φόβου και επικείμενης απειλής, για να εμπλουτιστεί σταδιακά και με άλλα στοιχεία, εμπνευσμένα από ταινίες όπως το θρυλικό Deliverance («Όταν ξέσπασε η βία»), το Funny Games του Χάνεκε, αλλά και από την πλούσια παράδοση του αγγλικού κοινωνικού ρεαλισμού. Η ταινία παράγει νοήματα βασισμένη πάνω σε μια σειρά από αντιθέσεις, από την κλασική «φύση vs. πολιτισμός», στις πιο σύγχρονες «αστική vs. εργατική τάξη» και «εξουσιαστής vs. εξουσιαζόμενος» και τέλος στην πλέον πρόσφατη «τριαντάρηδες vs. δεκαπεντάρηδες». Το ερωτευμένο ζευγάρι των τριαντάρηδων αστών που πάει για κάμπινγκ στην ερημική ειδυλλιακή λίμνη δεν βρίσκεται αντιμέτωπο ούτε με κάποιον παρανοϊκό δολοφόνο, ούτε με κάποιο υπερφυσικό στοιχειό. Η αρχικά απλώς ενοχλητική συνάντησή του με μια παρέα παραβατικών ανήλικων με ποδήλατα ΒΜΧ θα μετατραπεί σε εφιάλτη, με την ταινία να εκμεταλλεύεται επιτήδεια μια σειρά από ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα, για να παίξει με τις ανησυχίες μας και να δημιουργήσει αισθήματα τρόμου που πηγάζουν καθαρά από υπαρκτά κοινωνικά προβλήματα. Τέτοια είναι το ολοένα αυξανόμενο χάσμα γενεών (δεκαπέντε χρόνια διαφοράς αποτελεί ήδη ένα δυσθεώρητο ηλικιακό χάσμα, που καθιστά αδύνατη κάθε συνεννόηση), η εμφάνιση μιας νέας γενιάς κατά τα φαινόμενα χωρίς αρχές και ιδανικά, ατιθάσευτη, απάνθρωπη και με έντονη κλίση στην βίαια συμπεριφορά, καθώς και το πρόβλημα της ανατροφής των παιδιών από γονείς οι οποίοι γίνονται ολοένα πιο αδιάφοροι για τα παιδιά τους, ενώ παράλληλα δεν παύουν να τα υπερασπίζονται ακόμα και όταν αυτά έχουν καταφανώς άδικο. Η ταινία θίγει επίσης κάποια επιμέρους ζητήματα, όπως η χρήση της κάμερας του κινητού ως μέσου εκβιασμού και ταπείνωσης, αλλά και ως κίνητρου και δικαιολόγησης βίαιων ενεργειών (φαινόμενο γνωστό και στη ελληνική κοινωνία, μπορούμε λ.χ. να θυμηθούμε το περιστατικό του βιασμού μαθήτριας στην Εύβοια), ή η ολοένα διευρυνόμενη ιδιωτικοποίηση του δημόσιου χώρου και η κατασκευή γκέτο για τους πλούσιους, οι οποίοι θα κρύβονται σε αυτά παραιτημένοι από την κοινωνική τους ευθύνη και από οποιαδήποτε προσπάθεια ταξικής συνεννόησης. Όπως έχουμε ξανατονίσει, ο κινηματογράφος δεν αποτελεί βέβαια μέσο κατάλληλο για πολιτικοκοινωνικές αναλύσεις, εκφέρει έναν λόγο μεταφορικό, στοχεύει περισσότερο στην ανακίνηση συναισθημάτων που λανθάνουν στο ασυνείδητο του θεατή, σίγουρα όμως η «Συμμορία της λίμνης» ανήκει στα θρίλερ εκείνα που όχι μόνο τρομάζουν (ενίοτε και αηδιάζουν με την έντονη αναπαράσταση της βίας), αλλά και καταλύουν με έξυπνο τρόπο και παίζοντας με τα κλισέ μια σειρά από γόνιμους προβληματισμούς, γι’ αυτό και σας την προτείνουμε ανεπιφύλακτα.
****
